Universiteit Leiden laat voor niet-onderzoekende docent promotie-eis vallen

Bron: Leidsch Dagblad

Universitaire docenten hoeven niet langer per se gepromoveerd te zijn. De Leidse Universiteitsraad (UR) ging afgelopen week akkoord met een voorstel van het college van bestuur om een uitzondering te creëren voor een specifieke groep docenten die alleen onderwijs geven. Niet alle UR-leden zijn het met deze beleidswijziging eens.

Leiden

De Universiteit Leiden worstelt al jaren met de vraag hoe zij goed onderwijs kan blijven geven. Het aantal studenten is in twintig jaar tijd verdubbeld, tot nu 34.000. De traditionele, in vaste dienst werkende wetenschappelijke staf kon die groei niet aan. Ze kregen er zoveel extra les- en nakijkuren bij, dat het onderwijs hun onderzoekstaken dreigde te overwoekeren.

De universiteit loste dit probleem op door een beroep te doen op een nieuwe groep docenten die alleen lesgeven. Zij verzorgen ondertussen ongeveer twee derde van al het universitaire onderwijs. Aanvankelijk werden deze docenten beschouwd als 'flexibele schil' en kregen ze alleen tijdelijke contracten. Inmiddels ziet de universiteit in dat deze categorie docenten niet meer zal verdwijnen. Overeenkomstig het credo 'als het werk vast is, moet de baan dat ook zijn', krijgen ze steeds vaker een contract voor onbepaalde duur. De universiteit wil wel een flexibele schil houden. Ze legt zichzelf een limiet op van 25 procent.

Hoorcolleges

In de cao Nederlandse universiteiten is de rechtspositie van deze nieuwe docenten nog niet vastgelegd. Tijdens de onderhandelingen vorig jaar vonden de vakbonden en de vereniging Universiteiten van Nederland elkaar in de formulering dat 'er behoefte is aan een helder loopbaanperspectief voor docenten dat recht doet aan hun bijdrage aan de universitaire sector'. Ze besloten 'studie' te doen doen naar 'mogelijkheden om meer vaste contracten te bieden' en zo hun rechtspositie te verbeteren. De vakbonden voeren hier ook actie voor. In Leiden en Den Haag houdt de actiegroep Casual Leiden samen met FNV Onderwijs & Onderzoek regelmatig demonstraties om die eis te ondersteunen.

Tot het zover is moeten de niet-onderzoekende docenten het doen met een 'UFO-functieprofiel'. Dat kent vier niveau's. Op de laagste niveau's 4 en 3 geven docenten alleen hoorcolleges aan voornamelijk bachelorstudenten, op niveau 2 en 1 geven ze ook werkgroep- en projectonderwijs en nemen ze deel aan commissies. De Universiteit Leiden heeft alleen docenten in dienst op niveau 4 en 3.

Inbedden

Een werkgroep onder voorzitterschap van decaan Mark Rutgers van Geesteswetenschappen deed onderzoek naar de vraag hoe ze deze nieuwe docenten beter kan inbedden in de universitaire organisatie. Het debat in de Universiteitsraad, afgelopen maandag in het Gravensteen, spitste zich toe op de vraag of ze gepromoveerd moeten zijn om onderwijs te mogen geven aan masterstudenten. Rector magnificus Hester Bijl vindt het niet per se nodig. Docentschap heeft zijn eigen merites. Ze wil het mogelijk maken dat docenten zich in hun vak ontwikkelen. Op termijn moeten ze kunnen doorstromen naar niveau's 2 en 1. Toch wil ze de 'verwachtingen wel temperen'. ,,Er komen paden en doorstroommogelijkheden, maar de behoeften van de organisatie zijn leidinggevend.''

De twee personeelspartijen in de Universiteitsraad vinden het belangrijk dat studenten leren hoe zij onderzoek moeten doen. Partij Leidse Academische Gemeenschap (LAG) vindt echter niet dat docenten per se gepromoveerd moeten zijn om aan studenten uit te leggen hoe ze dat moeten doen. UR-lid Mark Dechesne opperde daarboven dat docenten die wel onderzoek doen, in de universitaire instituten en opleidingen waar zij werken, met symposia en lezingen hun niet-onderzoekende collega's op de hoogte kunnen houden van recente resultaten. Zo veroudert hun kennis niet en kunnen ze hun onderwijs actueel houden.

Kwaliteit

Maar personeelspartij Universitair Belang ziet niets in het loslaten van de promotie-eis. Gepromoveerde docenten garanderen de hoge kwaliteit van het universitaire onderwijs, meent UR-lid Ludo Juurlink. ,,Docenten kunnen scripties niet beoordelen als zij de recente literatuur niet kunnen lezen.'' Universitair Belang vreest voor de universiteit eenzelfde lot als dat het basis- en het voortgezet onderwijs heeft getroffen. Doordat de eisen aan docenten werden 'afgeschaald', daalden zowel de onderwijskwaliteit als het maatschappelijk aanzien. ,,De trend naar minder eisen aan docenten ondergraaft de fundamenten van de samenleving.''